Nghề thêu là tinh hoa của Trung Quốc và là một trong những nghề thủ công truyền thống nổi bật nhất trong lịch sử. Ngoài bốn nghề thêu nổi tiếng ở Trung Quốc là tranh thêu Thục, tranh thêu Tô Châu, tranh thêu Hồ Nam còn có tranh thêu Biện, tranh thêu Bắc Kinh, tranh thêu Hàng Châu, tranh thêu Hán và các tranh thêu khác của Trung Quốc.
Nhưng chung quy lại, bất kể là loại hình thêu nào thì chúng cũng đều có những đặc điểm độc đáo, phong cách khác nhau và thể hiện khía cạnh cực kỳ tinh tế của văn hóa thêu Trung Quốc. Ngay sau đây, hãy cùng Riba tìm hiểu nhé!
Tranh thêu Thục
Tranh thêu Thục – Di sản văn hóa phi vật thể, sản phẩm bảo hộ chỉ dẫn địa lý quốc gia của Trung Quốc.
Tranh thêu Thục là một trong những trường phái thêu nổi tiếng nhất Trung Quốc. Đây là trường phái tranh thêu đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, sản phẩm bảo hộ chỉ dẫn địa lý quốc gia và là sản phẩm đặc biệt của Thành Đô, Tứ Xuyên, Trung Quốc.
Thục thêu là loại hình được lưu giữ và truyền thừa lâu đời nhất Trung Quốc, nó có một nét quyến rũ riêng với gam màu tươi sáng, tinh tế, đường kim mũi chỉ tinh xảo, phong phú đứng đầu trong các loại tranh thêu nổi tiếng hiện nay. Thục thêu sử dụng vải sa tanh mềm và lụa màu làm nguyên liệu chính.
Đặc biệt nó có tới hơn 122 loại mũi thêu như mũi đặt, mũi lăn, mũi cắt, mũi phủ,… Chủ đề của tranh thêu thường là hoa cỏ, chim, cá, động vật, phong cảnh,… Ngoài việc thêu trên màn thêu bình thường thì nó còn được thêu trên vỏ gối, chăn, đệm và các đồ vật trang trí khác.
Tranh thêu Tô Châu
Tranh thêu Tô Châu – Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia của Trung Quốc
Tranh thêu Tô Châu thuộc vào lô di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia đầu tiên được chọn vào danh mục khôi phục nghề truyền thống quốc gia và thuộc top 4 nghề thêu nổi tiếng nhất Trung Quốc. Tô thêu có phong cách độc đáo, hoa văn đẹp, khéo léo, đường thêu tỉ mỉ, đường chỉ sống động, màu sắc trang nhã mang đậm bản sắc địa phương.
Dòng tranh thêu Tô Châu nổi tiếng nhất là ở trấn Trấn Hồ trong khu công nghệ cao của viện nghiên cứu thêu Tô Châu. Trấn Hồ là nơi chính sản sinh ra nghệ thuật thêu Tô Châu và chiếm tới 80% số lượng sản phẩm thêu Tô Châu.
Tại cuộc thi đấu giá mùa xuân Hoa Thần vào tháng 5 năm 2012, tác phẩm thêu Tô Châu hiện đại “Trăm chiến mã” đã được bán với giá 166.75 vạn nhân dân tệ. Sau đó giới sưu tầm Trung Quốc mới có câu nói rằng “Vàng Tây Tạng không tốt bằng tranh thêu Tây Tạng”.
Tranh thêu Hồ Nam
Nghề thêu Hồ Nam thuộc vào top một trong bốn nghề thêu lớn nhất của Trung Quốc, được phát triển nhờ tiếp thu những ưu điểm của nghề thêu Tô Châu và thêu Quảng Đông và nó cũng đã có lịch sử hơn 2.000 năm. Phương pháp kim thêu Hồ Nam được đặc trưng bởi kim nhân sâm, có thể thể hiện hình dạng ba chiều và hiệu ứng nhòe của vật thể.
Tranh thêu Hồ Nam được đặc trưng bởi các lớp màu phong phú tạo nên những bức tranh thêu đẹp như tranh vẽ. Tranh thêu Hồ Nam có nhãn cầu sống động và gần giống như thật dần dần đã phát triển thành tranh thêu hai mặt hoàn toàn khác với màu sắc, hình dạng và các mặt khác nhau.
Tranh thêu Hồ Nam đã liên tiếp tham gia các cuộc triển lãm quốc tế được tổ chức tại Nhật Bản, Panama, Hoa Kỳ và những nơi khác, đồng thời loại hình thêu này cũng đã giành được nhiều giải thưởng và có uy tín cao trên thị trường quốc tế.
Tranh thêu Quảng Đông
Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, một trong bốn nghề thêu lớn nhất ở Trung Quốc là tên chung của thêu Quảng Châu (thêu Quảng Châu ) và thêu Triều Châu ( thêu Châu).
Loại hình thêu này có nguồn gốc từ thời nhà Đường với nhiều chủ đề thêu, trong đó các chủ đề truyền thống như rồng , phượng , mẫu đơn, chim và phượng, trái cây ngon từ các nước phía nam như vải thiều, công, vẹt,…
Có 3 loại phương pháp đi kim: kim cơ bản, kim phụ trợ và kim hình ảnh và khoảng 45 loại kim, bao gồm kim kim thẳng, kim liên tục, kim cắn, kim đặt, kim đóng đinh, kim thắt cổ, kim thêu lưới và kim đập,…
Tranh thêu Quảng Đông chú ý đến sự kết hợp giữa hình dạng và chất lượng của chất liệu. Có bốn loại tranh thêu: Tranh thêu nhung lụa, tranh thêu chỉ vàng và bạc, tranh thêu chỉ và tranh thêu hạt cườm. Tranh thêu nhung lụa sử dụng lụa làm chất liệu thêu và có sức truyền tải mạnh mẽ.
Đây là kiểu thêu Quảng Đông có lịch sử lâu đời nhất và sự kế thừa đầy đủ nhất các kỹ năng. Có hơn 60 loại gồm bao gồm thêu đệm, thêu đỉnh, dệt thêu và thổ cẩm. Thêu cườm là một loại hình thêu mới của Quảng Đông mới chỉ được các nghệ nhân thêu Quảng Đông phát triển và áp dụng trong những thập kỷ gần đây.
Biện Thêu
Biện thêu được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia và cũng là di sản văn hóa phi vật thể đầu tiên của tỉnh Hà Nam. Biện thêu đã nổi danh khắp cả nước từ thời Tống, được mệnh danh là “Quốc bảo”. Đây là trường phái thêu không chỉ khắc họa giỏi về hoa lá, chim chóc, côn trùng, cá, chim và động vật mà còn giỏi thể hiện phong cảnh, khắc họa nhân vật một cách tỉ mỉ và sống động.
Tranh biện thêu vừa có phong cách trang nhã, sống động của tranh thêu Tô Châu, vừa có nét tươi sáng , không gò bó của tranh thêu Hồ Nam, từ đó mà hình thành đặc điểm của thêu biện với đường thêu tinh xảo, màu sắc đơn giản trang nhã, từng lớp thêu rõ ràng, hình ảnh sống động.
Tranh thêu Ô
Ô thêu thuộc lô văn hóa phi vật thể đầu tiên ở tỉnh Chiết Giang, di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia và là loại nghệ thuật trọng điểm được bảo vệ ở tỉnh Chiết Giang. Tranh thêu Ô có thể nổi tiếng ngang với tứ đại hàng thêu ở Trung Quốc, một trong những hàng thêu xuất khẩu nổi tiếng ở Trung Quốc, không chỉ được quốc gia quý trọng mà còn được làm quà tặng quốc gia.
Là một loại hình thủ công thêu độc đáo của Trung Quốc, tranh thêu Ô dần dần phát triển và bắt đầu có tác dụng là trang trí nhu yếu phẩm hàng ngày. Các sản phẩm thêu ban đầu của nó bao gồm áo choàng thần, trang phục opera, bình phong,.. sau mở sang thêu phong cảnh, động vật, thư pháp,… có giá trị và tác dụng trang trí rất cao.
Thêu Bắc Kinh
Là một trong tám kỳ quan của Diên Kinh, nghề thêu Trung Quốc “Kinh thêu” là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và là thuật ngữ chung cho các sản phẩm thêu tập trung ở Bắc Kinh. Trường phái thêu này bắt đầu phát triển mạnh mẽ trong các triều đại nhà Minh và nhà Thanh, chủ yếu được sử dụng để trang trí cung điện và may thêu quần áo.
Kinh thêu tinh tế về chất liệu, tinh tế về công nghệ thêu và có phong cách trang nhã. Hầu hết các bức tranh thêu cung điện dân gian cao cấp đều có mối liên hệ chặt chẽ với hoàng gia cung điện. Trong khâu vá loại tranh thêu này được làm bằng chỉ vàng thật xoắn lại thành hoa văn hoặc kết hạt trên đó, rất tinh tế và sang trọng
Lỗ thêu
Lỗ thêu là loại hình thêu sớm nhất Trung Quốc được ghi lại trong các tài liệu lịch sử và nó cũng là một trong “Tám nghề thêu nổi tiếng” ở Trung Quốc. Hầu hết các loại chỉ thêu được sử dụng trong đó là những sợi tơ kép xoắn dày, thường được gọi là “sợi chỉ quần áo” , vì vậy nó còn được gọi là “chỉ thêu quần áo”.
Từng nổi tiếng ở Sơn Đông, Hà Bắc, Hà Nam và những nơi khác, Tranh thêu Lỗ không chỉ bao gồm các mặt hàng quần áo mà còn cả các tác phẩm nghệ thuật thư pháp và hội họa trang tri.
Phong cách Lỗ thêu khác với các phong cách thêu khác, chủ yếu sử dụng vải có hoa văn màu làm nền và chỉ thêu sợi đôi xoắn mạnh có màu tết theo các hình ảnh nổi tiếng vịt uyên ương, bươm bướm và hoa dâm bụt. Ngoài ra, hoa sen hiếm khi được sử dụng làm chủ đề.
Tranh thêu Hàng Châu
Hàng Châu luôn được biết đến là “Quê hương của tơ lụa”, sự thịnh vượng của ngành tơ lụa ở nơi đây đã góp phần thúc đẩy công nghệ thêu phát triển. Từ thời nhà Tống đến nhà Minh và nhà Thanh, nghề thêu Hàng Châu đã duy trì sự thịnh vượng trong một thời gian dài và là khu vực sản xuất chủ yếu của sợi tơ để thêu trong nước.
Sở dĩ tranh thêu Hàng Châu phát triển như vậy trước hết là nhu cầu của triều đình, thứ hai là nhu cầu của quan lại và nhân dân địa phương, thứ ba là nhu cầu của tôn giáo. Hơn nữa, Hàng thêu đã hình thành quy tắc chỉ nhận thợ nam, không nhận thợ nữ, chỉ truyền cho con dâu không được truyền cho con gái, xu hướng này đã được truyền ra toàn bộ Trung Hoa Dân Quốc và trở thành một nét đặc trưng lớn của Hàng Thêu.
Nghề thêu Hàng Châu hiện là di sản văn hóa phi vật thể của tỉnh Chiết Giang , nổi tiếng với nghề thêu dát vàng, thêu nạm vàng và thêu chỉ bạc.
Tranh thêu Hán
Hán thêu là một trong những nghề thêu truyền thống đặc sắc của Trung Quốc dựa trên nghề thêu Chu và kết hợp những điểm mạnh của phương pháp thêu từ phía bắc, nam để tạo ra một phương pháp thêu mới với những đặc điểm riêng biệt của địa phương.
Tranh thêu Hán chủ yếu phổ biến ở Kinh Châu , Kinh Môn , Vũ Hán , Hồng Hồ, Tiên Đào và Tiềm Giang ở Hồ Bắc. Các tác phẩm thêu chữ Hán đã nhiều lần được trưng bày tại Bắc Kinh đồng thời cũng đã tham gia các triển lãm quốc tế như Paris, Warsaw và được đón nhận nồng nhiệt.
Vào năm 1910 và 1915, các sản phẩm thêu của người Hán đã giành được huy chương vàng tại Thế vận hội Nanyang và Triển lãm Quốc tế Panama. Ngày 7 tháng năm 2008, nghệ thuật thêu chữ Hán đã được Hội đồng Nhà nước phê duyệt đưa vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đợt thứ hai.
Vậy là chúng ta đã tìm hiểu được hết các loại hình tranh thêu vô cùng đặc sắc tại Trung Quốc. Đây là một loại hình văn hóa độc đáo giàu giá trị nghệ thuật từ ngàn đời nay. Nếu các bạn thấy thông tin hay và hữu ích, đừng quên thường xuyên theo dõi và đọc các bài viết liên quan của Du học Trung Quốc Riba nhé!
