Văn hóa Trung Quốc là một trong những nền văn hoá lâu đời và đặc sắc nhất trên thế giới. Thập đại văn hoá Trung Hoa là 10 nét văn hoá đặc sắc tiêu biểu nhất, đại diện cho nền văn hoá với hơn 5000 năm lịch sử của Trung Quốc.
Trên thế giới có hơn 195 quốc gia và hàng nghìn nền văn hóa khác nhau. Văn hóa chính là cội nguồn của mỗi dân tộc, thể hiện được những nét đặc trưng không thể pha lẫn, không thể đánh mất của mỗi đất nước. Văn hóa của bất cứ quốc gia nào cũng đều đáng để chúng ta khám phá và tìm tòi ra những cái hay cái đẹp đúng không nào !!!
Vì vậy, hôm nay, hãy cùng Du học Trung Quốc Riba tìm hiểu về 10 nét đặc trưng của một trong những nền văn hóa đồ sộ nhất thế giới – Văn hóa Trung Quốc nhé!
Văn hóa vật tổ
Tại Trung Quốc, rồng, phượng, kỳ lân, rùa, v.v được coi là những vật tổ cổ xưa và mang đến những điều tốt đẹp cho con người.
Rồng là biểu tượng của dân tộc Trung Hoa. Và trong văn hóa Trung Quốc, người dân đều là hậu duệ của rồng. Con rồng cũng đại diện cho đàn ông, quyền lực đế quốc và tính nam. Phượng hoàng đại diện cho tính nữ, tình mẫu tử và vẻ đẹp mỹ lệ, dịu dàng. Sự tốt lành của rồng và phượng đại diện cho tình yêu và sự hòa thuận của vợ chồng.
Ngoài ra, trong văn hóa Trung Quốc, Kỳ Lân và rùa đều được coi như rồng và là biểu tượng của điềm lành.
Văn hóa giáo dục tư tưởng
Văn hóa giáo dục tư tưởng của Trung Quốc chủ yếu bao gồm văn hóa Nho giáo và văn hóa Đạo gia. Ngoài ra, vào thời nhà Đường, Trung Quốc còn du nhập và phát triển mạnh mẽ văn hóa Phật giáo từ Ấn Độ, hay còn gọi là là Phật giáo Thích Ca Mâu Ni.
Trong đó, đại diện của Nho giáo là Khổng Tử và Mạnh Tử, với tư tưởng lấy hiếu, huynh đệ, trung, tín, lễ, nghĩa, liêm, sỉ, và cốt lõi của nó là ‘nhân’ làm gốc
Văn hóa Đạo giáo lấy Lão Tử và Trang Tử làm đại diện chính. Các tác phẩm tiêu biểu của Đạo giáo chủ yếu bao gồm “Đạo Đức Kinh” của Lão Tử, “Trang Tử” của Trang Tử và “Kinh điển Nam Trung Hoa”.
Văn hoá Âm nhạc và Kinh kịch
Âm nhạc truyền thống Trung Quốc chủ yếu bao gồm:
Thứ nhất là các tiết mục truyền thống nổi tiếng được chơi bởi các nhạc cụ truyền thống. Các nhạc cụ chủ yếu gồm có đàn tam thập lục, đàn nhị, suona, sheng, chiêng và trống, v.v.
Thứ hai là các trường phái kinh kịch khác nhau ở các nơi khác nhau, được đặc trưng bởi sự tổng hợp của văn học, âm nhạc, khiêu vũ, mỹ thuật, võ thuật, nhào lộn và nghệ thuật biểu diễn. Từ trước đến nay, kinh kịch có hơn 360 loại.
Trong đó, Kinh kịch, Hà Nam kinh, Nhạc kịch là ba loại hình kinh kịch nổi bật và được tầng lớp quan lại cũng như những người yêu mến kinh kịch ca ngợi là ba loại kinh kịch hàng đầu của Trung Quốc.
Nghệ thuật thư pháp, hội họa và cắt giấy của Trung Quốc
Thư pháp là một nét đẹp văn hóa Trung Quốc vô cùng đặc sắc và là nghệ thuật độc đáo của cả nhân loại. Nghệ thuật này được hiểu đơn giản là thể loại viết chữ Hán dưới hình thức nghệ thuật.
Phông chữ thư pháp là sự phân loại của phong cách thư pháp. Thư pháp được chia thành năm loại: Hành thư, Thảo thư, Lệ thư, Yến thư và Triện thư.
Các công cụ được sử dụng trong thư pháp là cái mà chúng ta gọi là Tứ bảo của nghiên cứu, đó là bút lông (bút lông), mực (mực), giấy (giấy xuân) và nghiên mực (đá nghiên mực).
Về hội họa, tranh vẽ thường là tranh thuỷ mặc hoặc các loại tranh truyền thống của Trung Quốc. Chủ yếu là tranh phong cảnh, hoa lá, chim muông, tranh vẽ nhân vật. Hội họa Trung Quốc thường được xét về bố cục, cọ, mực, màu, v.v.
Nghệ thuật cắt giấy là một trong những nghệ thuật dân gian lâu đời nhất của văn hóa Trung Quốc. Hình thức nghệ thuật này khởi nguyên từ thời Tây Hán trước công nguyên với hình thức ban sơ là cắt hoa trên da động vật đã bào chế hoặc mảnh đồng , bạc vàng dát mỏng. Về sau, khi giấy ra đời thì nghệ thuật cắt giấy chính thức bước vào giai đoạn phát triển nhanh chóng.
Các hình cắt giấy thể hiện sự khéo léo cũng như nội hàm văn hóa của người cắt giấy. Đề tài thường thấy trong cắt giấy Trung Quốc rất đa dạng, từ thần thoại sự tích cho đến sự vật con người, tùy thuộc vào mục đích sử dụng thì người cắt giấy có thể sử dụng các đề tài theo ý thích như các đồ án cát tường bình an, chim thú hoa điểu, nhân vật….
Chính sự đa dạng và phong phú về đề tài cũng như sự tinh xảo trong thể hiện đã mang cắt giấy ra ngoài khuôn khổ một môn nghệ thuật thủ công, trở thành một phần văn hóa toàn dân của người Trung Quốc.
Văn hóa trong trang phục
Ở Trung Quốc có 56 dân tộc, mỗi dân tộc đều có trang phục dân tộc truyền thống riêng. Và mỗi bộ trang phục truyền thống đều thể hiện nét văn hoá đặc sắc và vẻ đẹp của dân tộc đó.
Đồng thời, với sự phát triển và thay đổi của lịch sử, hình thức trang phục dân tộc của Trung Quốc cũng không ngừng thay đổi. Quốc phục tiêu biểu nhất của Trung Quốc là Hán phục, váy thời Đường và sườn xám của triều đại nhà Thanh.
Hán phục có một hình thức độc đáo với các đặc điểm cơ bản là cổ chéo, ve áo bên phải, dây thắt ở eo, tay áo rộng. Ngoài ra Hán phục cũng có những kiểu cổ áo cuộn và cổ áo thẳng khác nhau. Trang phục của các triều đại sau này thường dựa trên sự thay đổi của hai phong cách này.
Trong văn hóa Trung Quốc, đồ trang sức truyền thống chủ yếu là ngọc bích. Theo quan niệm của người Trung Quốc, ngọc bích có ý nghĩa tốt lành. Người ta thường dùng mặt dây chuyền bằng ngọc bích đeo trên người. Ngoài ra, các vật dụng bằng ngọc bích thường hay được dùng trong trang trí và sử dụng tại các nghi lễ truyền thống.
Văn hóa ẩm thực
Văn hóa ẩm thực của Trung Quốc rất độc đáo và nổi tiếng thế giới. Trong đó, không thể không kể đến văn hóa uống trà hay còn gọi là trà đạo. Trà Trung Hoa là sản phẩm được đưa vào ngoại thương sớm nhất. Thời xưa, tại Trung Quốc con đường Trà mã cổ thụ nổi tiếng là tuyến đường chuyên chở và lưu thông trà đến nhiều nơi, thậm chí cả nhiều vùng xa xôi, khó đến.
Trà đạo trong văn hóa Trung Quốc đã trở thành một trong những nét văn hóa đặc sắc được người dân và bạn bè thế giới vô cùng yêu thích.
Ngoài ra văn hóa Trung Quốc còn thu hút bạn bè năm châu bởi các bữa ăn có nhiều món rất đặc biệt. Ẩm thực Trung Quốc chú ý đến màu sắc, mùi thơm và hương vị, với các phương pháp nấu ăn bao gồm quay, chiên, hấp và luộc. Mỗi vùng của Trung Quốc lại có đặc điểm và khẩu vị khác nhau.
Dần dà theo thời gian, đặc điểm văn hóa ẩm thực của từng vùng đã trở thành tám nền ẩm thực nổi tiếng nhất Trung Quốc, đó là: ẩm thực Giang Tô (ẩm thực Hoài Dương), ẩm thực Chiết Giang, ẩm thực Tứ Xuyên, ẩm thực Hồ Nam, ẩm thực Phúc Kiến, ẩm thực Quảng Đông,….
Văn hóa y học cổ truyền Trung Quốc
Y học cổ truyền Trung Quốc là một nhánh của y học cổ truyền được phát triển dựa trên hơn 3.500 năm hành nghề y của Trung Quốc bao gồm nhiều hình thức khác nhau như thảo dược, châm cứu, trị liệu bằng cạo gió, xoa bóp, nắn xương, khí công và liệu pháp ăn kiêng.
Đặc điểm của y học cổ truyền Trung Quốc là vận dụng tư duy biện chứng và thuyết ngũ hành để tìm ra căn nguyên của bệnh và kê đơn thuốc chữa tận gốc bệnh.
Thuốc thảo dược của Trung Quốc từ lâu đã được phát triển để điều trị nhiều loại bệnh bằng cách lợi dụng đặc tính của các loại cỏ mọc trong tự nhiên để chữa bệnh. Kể từ thời Tam Hoàng và Ngũ Hoàng, thuốc thảo dược Trung Quốc đã được sử dụng rộng rãi để điều trị bệnh cho người dân thường.
Theo truyền thuyết, cách đây khoảng hơn 5.000 năm Thần Nông là người đã dạy dân nghề làm ruộng, chế ra cày bừa, cũng như phát triển nghề làm thuốc trị bệnh.
Ông được người dân Trung Quốc tôn là ông tổ của nghề gốm sứ và y dược, cho nên trong dân gian Trung Quốc có câu “Thần Nông thường bách thảo, giáo nhân y liệu dữ nông canh”. Câu nói này nhắc đến việc để biết dược tính của các loại thảo dược, Viêm Đế Thần Nông đã liều mạng nếm thử các loại thảo mộc và nhiều lần bị trúng độc.
Các thầy thuốc nổi tiếng của Trung Quốc thời cổ đại bao gồm: Lý Thì Trân, Tôn Tư Mạc, Biển Thước, Hoa Đà, v.v.
Võ thuật Trung Quốc
Võ thuật Trung Quốc, thường được gọi bằng các thuật ngữ ô là kung fu, kuoshu hoặc wushu, dùng để chỉ nhiều phong cách chiến đấu đã phát triển qua nhiều thế kỷ ở Trung Quốc Đại lục. Có nhiều trường phái võ thuật Trung Quốc khác nhau, chẳng hạn như Quyền anh Thiếu Lâm, Võ Đang Kung Fu, Thái cực quyền, v.v.
Võ thuật Trung Quốc trở nên nổi tiếng nhờ một thế hệ siêu sao võ thuật là Lý Tiểu Long – người đã khiến Kung Fu Trung Quốc gây chấn động ở Mỹ, Anh, Thái Lan, các nước khác trong khu vực và trên thế giới.
Tư tưởng chủ đạo của võ thuật Trung Quốc là rèn luyện thân thể, tự vệ và tu luyện bản thân. Nội dung chính của võ thuật Trung Quốc bao gồm các kỹ thuật như kỹ năng chiến đấu, kỹ thuật chiến đấu, chiến lược tấn công và phòng thủ, sử dụng vũ khí.
Trang trí nội thất và kiến trúc Trung Hoa.
Kiến trúc Trung Hoa bao gồm nhiều phong cách nghệ thuật khác nhau. Trong đó, chủ yếu bao gồm:
Một là phong cách kiến trúc cổ điển hoàng gia, nguy nga, tráng lệ và sang trọng, có xà nhà chạm trổ và sơn son thếp vàng, tường vàng rực rỡ, hình khối cân xứng, màu sắc tương phản, vật liệu trang trí chủ yếu là gỗ, vô cùng lộng lẫy.
Hai là phong cách nhà vườn. Phía Nam chủ yếu là những cây cầu nhỏ và nhà nước chảy, gạch ngói xanh và tiểu cảnh, phào chỉ và gian đình.
Ba là lối kiến trúc tiêu biểu của kiến trúc phía Bắc – đình viện. Trong đó phải kể đến kiến trúc Tứ hợp viện hay còn gọi là nhà Tứ gian. Đây là mô hình nhà cổ của người Hoa với bố cục xây dựng xung quanh khu vườn theo bốn hướng Đông – Tây – Nam – Bắc. Thông thường, nhà chính tạo Bắc hướng Nam, nhà ngang hướng Đông – Tây và nhà đối diện nhà chính.
Ngoài ra, còn có các tòa nhà khác với các phong cách khác nhau được hình thành bởi đặc điểm của khí hậu và địa hình vùng miền, chẳng hạn như nhà ở trong hang động, v.v.
Thần tiên và Văn hóa tín ngưỡng Bất tử
Người Trung Quốc thường có những câu như: “Ngẩng đầu ba thước có trời”, “Người ta làm gì trời thấy”, “Trời đền đáp kẻ có tâm”, “Người có phúc báo trời cho, trời sẽ bảo vệ họ”, “Chúa biết điều thiện và ác”, “Chúa có mắt, có nhãn quang”v.v.
Từ ngôn ngữ sinh hoạt của những người bình thường, không khó để nhận thấy địa vị thiêng liêng của “Thần tiên” trong trái tim của người dân Trung Hoa và văn hóa Trung Quốc. Có thể nói “Thần” chiếm những vị trí vô cùng lớn trong lòng người dân Trung Hoa. Vì vậy người Trung Quốc rất sùng bái cũng như thờ cúng rất nhiều thần tiên.
Trong cuốn “Sơn Hải Kinh” những câu chuyện về người bất tử đều được lấy hình tượng từ cuộc sống hoặc xuất phát từ trí tưởng tượng của con người. Những câu chuyện này đều được kể và lưu truyền từ đời này sang đời khác.
Vừa rồi, Riba đã giới thiệu đến các bạn về 10 nét văn hóa đặc sắc của đất nước Trung Quốc xinh đẹp. Đây sẽ là những thông tin vô cùng hữu ích dành cho những bạn có niềm yêu thích, đam mê, và muốn tìm hiểu về “đất nước tỷ dân” này.
Biết đâu, sau khi đọc được bài viết này, các bạn lại có niềm mong muốn được đặt đến Trung Quốc để học tập, trải nghiệm và giao lưu văn hóa thì sao nhỉ? Hãy chia sẻ những thông tin thú vị về văn hóa Trung Quốc mà bạn biết cho chúng mình nhé!
